Nederland drijft op water. We drinken, wassen, transporteren en telen op basis van grote hoeveelheden vers zoetwater dat afkomstig is uit rivieren, hemel en grond. Een uitgekiend systeem controleert de samenhang tussen in- en uitgaande waterstromen in relatie tot het natuurlijk klimaat. Echter; recentelijk verschuiven dijken, staan straten blank, vriest het niet meer in de winter en smaakt ons water zilt.
Nederlands grootste angst en zorg is haar wateroverschot maar de VN heeft juist het watertekort als dé problematiek van de 21e eeuw benoemd 1*. De consumptie van vers zoet water stijgt explosief. We wassen onszelf en de auto met grote regelmaat. We telen ons voedsel met waterintensieve kastuinbouw. Industrieën produceren, koelen en lozen met grote hoeveelheden water. Voor al deze vormen van productie wordt in beginsel hoogwaardig vers zoet drinkwater gebruikt, maar slechts één van de 150 glazen die we per dag verbruiken dient als drinkwater2*. Driekwart van het aardoppervlak bestaat uit water. Hiervan is in totaal slechts een Noordzee voor de mens beschikbaar als vers zoetwater. Een belangrijk aspect van water is dat de totale hoeveelheid op aarde altijd gelijk zal blijven door haar natuurlijke balans. Water is in principe een wederkerige (grond)stof die in vele gedaantes en kwaliteiten steeds een aantal cycli en kringlopen doorloopt. Waterkringlopen kunnen op verschillende schalen worden beschouwd en worden gezien als de waterhuishouding van mens, land of continent.
Langzaam beginnen wij mee te deinen met natuurlijke waterpeilen, maar kunnen onze consumptie- en afvalwater stromen hetzelfde doen? Hebben we overal hoogwaardig drinkwater voor nodig? Kunnen wij blijven lozen en reken op het zelfreinigend vermogen van rivieren en zeeën? Of moeten we ons afvalwater zelf reinigen binnen een gebouw? Wat is de restwaarde van rioolwater en kunnen we baden in het koelwater van een energie centrale? Moeten zoetwater producten als tomaten blijven telen of schakelen we over op zilte gewassen als zeekraal en lamsoor?
1* (NRC Handelsblad, Profiel water 2000)
2* (SR&O, 04/2003)
Opdrachtgever: Academie van Bouwkunst Rotterdam
Project: Onderzoek naar de toekomst van de watervoorzieningen in Nederland
Planning: onderzoeksatelier 2004, publicatie 2004
Extern deskundige: Henk Hartzema
Sprekers: Marius Shwartz (Hoogheemraadschap Delfland), Jos Jonkhof (Alterra Wageningen) Joost Lankester (Gemeentewerken Rotterdam), Fransje Hooimeijer (promovenda TU-Delft)